|
|
| |
|
 |
| |
پنجشنبه، شهریور ۰۵، ۱۳۸۳
در طول قريب به پنج هزار سال تاريخ تمدن بشري چهار ميليارد انسان (تقريبا معادل دو سوم جمعيت فعلي كره زمين) طي جنگهاي مختلف كشته شده اند و بدبختانه پيشرفت علم و توسعه تكنولوژي نظامي در صد سال اخير شيب كشت و كشتار و تخريب ناشي از جنگ را بشدت افزايش داده است. به گونه اي كه جنگهاي مدرن تقريبا برنده اي ندارند چرا كه سلاحهاي رقباي ضعيفتر نيز به حد كافي مرگبارند و در رويارويي قواي بسيار نابرابر نيز رقيب ضعيفتر مي تواند با بكار گيري سلاحهايي نامتعارف (از جمله عمليات خرابكارانه و تروريستي مانند آنچه در فلسطين و عراق روي مي دهد يا بمب اتمي كه كشورهايي به توسعه نيافتگي پاكستان به آن مجهزند) رقيب را تحت فشار قرار دهد. ولي با اين وجود گزينه جنگ و تهديد نظامي ابزاري است كه دولتها گاه و بيگاه براي پيشبرد مقاصد خود از آن استفاده مي كنند و مي توانند در بسياري از موارد آنرا نزد اذهان عمومي توجيه كنند. اين كه چرا دولتهاي مدرن كه در بسياري از حوزه ها به دانش و شناخت دست يافته اند هنوز نتوانسته اند يا نخواسته اند جهت تامين منافع اقتصادي خود گزينه جنگ را از مجموعه گزينه هاي انتخابي خود حذف كنند و اين كه چرا هنوز در بسياري از كشورها مهمترين موتور محرك علم و تكنولوژي افزايش قدرت نظامي است گواهي بر اين امر است كه ابزار جنگ هنوز هم براي خروج از بحرانهاي اقتصادي ولو با صرف هزينه بسيار زياد گزينه قابل قبولي به نظر مي رسد. افزايش تقاضا براي تسليحات و آلات دفاعي به افزايش توليدات نظامي، رشد سرمايه گذاري، افزايش سود و اشتغال بيشتر و در مواردي به كاهش مازاد جمعيت طرفين درگير مي انجامد كه به اين دستاوردها غنائم جنگي بدست آمده توسط طرف برنده را نيز مي توان افزود. شايد چنين ديدگاهي بتواند توجيه كننده سياست دولت آمريكا در قبال عراق باشد ولي با مقياسي جهاني فاجعه رخ داده در عراق و كشورهايي مشابه، اتلاف سرمايه اي است كه از كل دارايي بشري هزينه شده است.يك بررسي اجمالي نشان مي دهد، انگيزه هايي كه اقوام كهن بشري را در افق تاريخ به جان هم انداخته اند (منافع مادي مانند زمينهاي حاصلخيز تر، باج و خراج و نيروي كار ارزانتر و...) و در هاله اي از مذهب، قوميت، نژاد و ناسيوناليسم افراطي نيز تقديس شده اند، امروز نيز جهت توجيه افكار عمومي مورد استفاده قرار مي گيرند (جنگ اعراب و اسراييل، جنگ بوسني، جنگهاي عراق با ايران و كويت، جنگهاي جدايي طلبانه مثلا در چچن، جنگهاي قومي و قبيله اي در كشورهاي آفريقايي) و انگيزه هاي جديدي نيز به آنها افزوده شده اند (مثلا مبارزه با گسترش كمونيسم يا امپرياليسم (جنگ ويتنام يا اشغال كشورهاي بلوك شرق توسط شوروي سابق، مبارزه با تروريسم و بنياد گرايي (جنگهاي افغانستان و عراق) كه حاصل اين همه كشمكش در طول تاريخ عبارتست از ميلياردها كشته، هزاران تمدن نابود شده همراه دستاوردهاي فرهنگي آنها شامل زبان و مذهب، شهرها و كشورهايي كه با خاك يكسان شده اند (مثل درسدن يا هيروشيما)، هزينه هاي سنگين تجهيز ارتشها، هزينه ساخت تسليحاتي كه به هدف كشتن انسانها و تخريب مورد استفاده قرار مي گيرند، ميلياردها دلار هزينه كه بايد صرف بازسازي و ترميم خرابيهاي ناشي از جنگ شود و اثرات رواني مخربي كه گاه روي نسل پس از جنگ نيز تاثير مي گذارند. اين مساله كه آيا خروج از بحران اقتصادي با صرف اين هزينه هنگفت توجيه پذير است جاي بسي تامل دارد چرا كه در نهايت سود حاصله از آن به جيب توليد كنندگان و قاچاقچيان اسلحه و دولتمرداني سرازير مي شود كه توانسته اند با استفاده از هرج و مرج موجود به سوء استفاده هاي كلان دست بزنند. شايد مجموعه عواقب ناشي از جنگ اين مسئوليت خطير را بر دوش دانشمندان بگذارد كه بجاي اين كه نا آگاهانه با دانش خود موتور محرك ماشين جنگ باشند به فكر استفاده از نيروهاي جايگزيني باشند كه بدون اتلاف سرمايه هاي بشري و منابع كره زمين، اقتصاد جهاني را از ركود خارج كنند و رسالتي نيز كه بر عهده روشنفكران و متفكران جهان است عبارتست از بيداري وجدان خفته اقوام بشري واعتلاي آگاهي انسانها در زمينه عواقب مرگبار و خطير جنگ چرا كه سكوت و بي تفاوتي نسبت به اين مقوله مي تواند براي هزارمين بار به تكرار اشتباهات مرگباري بينجامد.
|
|
 |
|
 | |
|
